AI wordt steeds meer een vast onderdeel van de bedrijfstoolbox, ook bij kleine en middelgrote ondernemingen. AI-systemen zoals ChatGPT en andere geavanceerde tools verwerken vaak enorme hoeveelheden gegevens, inclusief persoonsgegevens. Dat heeft directe gevolgen voor het GDPR-beleid van kmo’s. Wat betekent AI nu precies voor de manier waarop jouw kmo met gegevensbescherming moet omgaan?
AI en GDPR: de uitdagingen voor kmo’s
Kmo’s gebruiken AI steeds vaker voor klantenservice, marketing, automatisering en data-analyse. Maar omdat AI-systemen persoonsgegevens verwerken, moeten kmo’s extra waakzaam zijn om GDPR-compliant te blijven.
Belangrijke vragen voor kmo’s die AI gebruiken:
- Welke persoonsgegevens worden verwerkt door de AI-tool?
- Wat is de wettelijke basis voor deze verwerking?
- Hoe transparant is het gebruik van AI naar klanten en medewerkers toe?
- Kunnen betrokkenen hun GDPR-rechten uitoefenen, zoals inzage of verwijdering?
Belangrijke GDPR-vereisten voor AI
AI en GDPR zijn nauw met elkaar verbonden. We gaan even dieper in op de GDPR-vereisten waar AI-systemen en hun gebruikers aan moeten voldoen:
- Rechtmatigheid van de verwerking: AI-systemen moeten persoonsgegevens op een rechtmatige manier verwerken. Kmo’s moeten een wettelijke basis hebben, zoals toestemming van de betrokkene of een gerechtvaardigd belang.
- Transparantie: Kmo’s moeten helder communiceren over hoe en waarom ze AI gebruiken. Klanten en medewerkers moeten dus weten hoe hun gegevens verwerkt worden en welke impact dat heeft.
- Rechten van betrokkenen: Betrokkenen hebben recht op inzage, correctie en verwijdering van hun gegevens. AI-gebruik mag die rechten niet beperken.
- Privacy by design: Kmo’s moeten AI-tools zo implementeren dat privacy gewaarborgd blijft, bijvoorbeeld door het minimaliseren van gegevensopslag en het gebruik van pseudonimisering of encryptie.
- Risicobeoordeling: Bij het inzetten van AI moet een Data Protection Impact Assessment (DPIA) worden uitgevoerd om privacyrisico’s in kaart te brengen en te minimaliseren.
Nieuwe ontwikkelingen in 2025: extra verplichtingen voor AI-gebruikers
De wetgeving rond AI en gegevensbescherming blijft evolueren. Er zijn twee belangrijke ontwikkelingen voor kmo’s in 2025:
1. Data Act (vanaf 12 september 2025)
Deze wet geeft zowel consumenten als bedrijven meer controle over de data die gegenereerd wordt door AI-systemen. Bedrijven worden verplicht om data onder eerlijke voorwaarden te delen met andere partijen, wat kan betekenen dat kmo’s transparanter moeten zijn over hoe ze data verzamelen en gebruiken. Daarnaast legt de Data Act strengere beveiligingseisen op, wat extra aandacht vraagt voor gegevensbescherming en compliance.
2. AI Act: Strengere regels voor AI-gebruik
Met de AI Act wil de Europese Unie AI verder reguleren. Deze wetgeving legt extra nadruk op de ethische ontwikkeling van AI en de bescherming van individuele rechten. Kmo’s die AI gebruiken, zullen meer transparantie moeten bieden in hoe AI-beslissingen tot stand komen, en ze mogen AI-systemen niet inzetten op een manier die een onevenredige impact heeft op individuen. Dat betekent dat kmo’s die AI inzetten voor bijvoorbeeld klantenservice of marketing, duidelijke richtlijnen moeten volgen om GDPR-compliant te blijven.
Praktische GDPR-tips voor kmo’s die AI gebruiken
Wil je als kmo compliant blijven bij het gebruik van AI? Hier zijn enkele belangrijke acties:
- Documenteer AI-gebruik en gegevensverwerking: Houd bij welke data je AI-tools verwerken en met welk doel.
- Implementeer een duidelijke privacyverklaring: Informeer klanten en medewerkers over hoe AI wordt ingezet en welke gegevens worden verwerkt.
- Evalueer de risico’s regelmatig: Voer periodiek een risicobeoordeling uit om te zorgen dat je AI-gebruik binnen de GDPR-kaders blijft (Hint: Datalink kan je hierbij helpen.)
- Beperk dataopslag: Verzamel en bewaar alleen de strikt noodzakelijke persoonsgegevens.
- Train je medewerkers: Zorg ervoor dat iedereen binnen je organisatie de basisprincipes van AI en gegevensbescherming begrijpt.
AI en GDPR: op zoek naar de perfecte balans
AI biedt veel voordelen voor kmo’s, maar brengt ook verantwoordelijkheden met zich mee op het gebied van gegevensbescherming. Kmo’s moeten een evenwicht vinden tussen innovatie en privacybescherming. Met de komst van de Data Act en AI Act in 2025 wordt dat nog belangrijker.
Door AI verantwoord en transparant in te zetten, kunnen bedrijven niet alleen GDPR-compliant blijven, maar ook het vertrouwen van klanten en medewerkers behouden. De digitale toekomst ligt dus in slimme, ethische en privacyvriendelijke AI-toepassingen.
